Op deze pagina lijsten we literatuur en determinatiesleutels op die je kunnen helpen bij het bestuderen van bijen. Voor wat betreft de determinatiesleutels beperken we ons tot de kwaliteitsvolle Nederlandstalige sleutels die gratis online beschikbaar zijn. Jammer genoeg omvat deze selectie niet alle genera die in België rondvliegen en kan het zijn dat er af en toe een soort ontbreekt die ondertussen tot in de Lage Landen geraakt is. Indien je je graag verder wil verdiepen in het determineren van bijen kan je met ons contact openmen en kunnen we meer determinatiesleutels aanleveren. Het gaat in dat geval wel vaak om Duits-, Frans- of Engelstalige sleutels die meer soorten bevatten dan er in België voorkomen.
Nederlandstalige bewerking van de Engelse bijen veldgids voor Groot-Brittannië en Ierland, aangevuld met een soortenlijst van de in Nederland en Vlaanderen voorkomende bijensoorten. Classificatie, de levenscyclus, vliegtijden of het seizoen, maar ook de eigen biotoop van de bijen komt uitgebreid aan bod. Naast uitgebreide familiebeschrijvingen zijn er bij de 275 soortbeschrijvingen steeds één of meer kleurenfoto's en vermelding van herkenning, variatie, vliegtijd, habitat, bloembezoek, nest, verspreiding in Nederland en Vlaanderen, parasieten en commensalen. Determinatiesleutels zijn aanwezig, maar niet alle soorten zijn opgenomen.
Een must-have voor elke bijenliefhebber die soorten op naam wil leren brengen! Te koop met Natuurpunt leden korting via de Natuurpunt webwinkel.
EIS Kenniscentrum Insecten publiceerde een erg toegankelijke Basisgids Hommels. De gids is bedoeld voor iedereen die meer wil leren over het herkennen van verschillende hommelsoorten. In dit handzame boekje komen alle algemene en schaarse Nederlandse hommelsoorten aan bod. Het is geÏllustreerd met prachtige tekeningen van Jeroen de Rond en van elke soort zijn bovendien heldere kleurenfoto's opgenomen. Een determinatiesleutel en toelichtende teksten maken duidelijk waar je op moet letten bij het herkennen van de soorten.
Gratis de digitale versie downloaden of de papieren versie bestellen kan hier.
In dit boek (A4; 517 pagina's) behandelt de auteur, Alain Pauly, de bijenfamilie Halictidae. Aan de hand van identificatiesleutels kunnen de 84 soorten die in België voorkomen op naam worden gebracht (genus Lasioglossum, Halictus en Sphecodes). Daartoe is het boek overvloedig geïllustreerd met ruim 1200 kleurfoto's. Het boek geeft bovendien voor elke soort een gedetailleerde beschrijving van de ecologie, de biotopen, de verspreiding, de fenologie, enz. Het sluit af met een analyse van de verschillende factoren die het voortbestaan van deze bijen in België bedreigen en bespreekt beschermingsmaatregelen.
De identificatiesleutels zijn gratis te downloaden via de links onderaan deze pagina. Details om het volledige boek aan te kopen kan je bekomen door contact op te nemen met het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen (KBIN).
Ruim 350 soorten wilde bijen uit Nederland en België komen aan bod in dit boek: herkenning, verspreiding, leefwijze, ecologie, bescherming en beheer. Elke soort heeft een eigen verhaal. Welke bloemen bezoeken ze? Waar en hoe maken ze hun nest? Een gedegen en fraai vormgegeven naslagwerk, voorzien van uitgebreide inleidende hoofdstukken waarin je meer te weten komt over o.a. de bouw van een bijenlichaam, bijenonderzoek en -studie, landschapstypes en geassocieerde bijen,... Kortom een onmisbaar boek voor mensen die een stevige basiskennis willen vergaren.
Gratis de digitale versie downloaden of inlezen kan hier.
In samenwerking met Natagora en het SAPOLL project werd door Natuurpunt Studie een toegankelijke sleutel ontwikkeld om beginners wegwijs te maken binnen de verschillende genera wilde bijen die je in onze regio kan aantreffen. Het herkennen van bijen tot op genus niveau (Zandbijen, Metselbijen, Wolbijen, Maskerbijen, ... ) wordt zo nog een stuk eenvoudiger.
Ideaal om uit te testen in de tuin op zonnige lente- en zomerdagen. Je kan de sleutel hier downloaden.
Naast een algemene inleiding over (bovengronds nestelende) bijen bevat dit handige boekje een sleutel om tot op genus niveau te determineren. Voorts zijn er voor 7 genera specifieke sleutels aanwezig om tot op soort te determineren. Het gaat om genera die bovengronds nestelen of op deze soorten parasiteren. Tot slot worden de soorten uit de sleutels allemaal kort besproken naar hun herkenning, levenswijze en bloembezoek.
Je kan de sleutel hier downloaden.
Atlas van de hommels van België en Noord-Frankrijk
In het kader van het Interregproject Samenwerken voor bestuivers (SAPOLL) werd in 2019 een hommelatlas samengesteld met alle verspreidingsdata van de afgelopen 200 jaar uit België en Noord-Frankrijk. Deze atlas bevat ook heel wat ecologische informatie van alle 31 soorten. Tot slot vind je er ook heel wat tips om een hommelvriendelijke omgeving te creeren.
Je kan de sleutel hier downloaden.
Met onderstaande sleutels kan je uitsleutelen tot op soort, maar een binoculair is nodig:
Op deze site vind je een nog vollediger overzicht van online en offline beschikbare determinatiesleutels: Determinatie gevorderden
Voor de onderstaande genera kan je op onze site terecht voor een opleiding waarin we aan de hand van, zo veel als mogelijk, veldkenmerken alle soorten of de meest voorkomende soorten (in geval van Andrena en Nomada) van ons land behandelen: